Цягам візіту для ўдзельніказ былі арганізаваныя наведванні органаў Рады Еўропы, Еўрапейскага Суда па правах чалавека, праведзеныя сустрэчы з прадстаўнікамі дадзеных інстытутаў і агучаныя найбольш актуальныя праблемы ў галіне правоў чалавека ў Беларусі. Візіт адкрыўся правітальнымі словамі Таццяны Тэрмачыч, кіраўніцы Аддзела нацыянальнай імплементацыі правоў чалавека Генеральнага Дырэктарата па правах чалавека і прававых пытаннях. Менавіта гэтая структура распачала праграму HELP па навучанні юрыстаў правах чалавека і Праекта крытэрыяў прымальнасці скаргаў. Праграма HELP аказвае дапамогу краінам-чальцам РадыЕўропы ў імплементацыі на нацыянальным узроўні ЕКПЧ. Гэта дазваляе ўмацоўваць магчымасці суддзяў, адвакатаў і пракурораў ва ўжыванні Еўрапейскай канвенцыі па правах чалавека. Праграма HELP, распачатая Ў 2006 годзе, з’яўляецца адным з кампанентаў намаганняў, прыкладзеных Савета Еўропы для забеспячэння пастаяннай эфектыўнасці ЕСПЧ І ўмацавання рэалізацыі ЕКПЧ на нацыянальна узроўні. Менеджар праграмы Сеткі дамоў правоў чалавека «Міжнароднае права для абароны грамадскіх інтарэсаў» Людміла Ульяшына (на фота)  распавяла, што супрацоўніцтва з праграмай HELP з’яўляецца часткай агульнага плана пашырэння супрацоўніцтва з Радай Еўропы: «Супрацоўніцтва з Радай Еўропы наша праграма ажыццяўляе з 2006 года. Разумеючы ўсе складанасці і абмежаванні, звязаныя з тым, што Беларусь не з’яўляецца чальцом Рады Еўропы, яны заўсёды аказвалі падтрымку праграме, накіроўвалі экспертаў на некаторыя семінары, падавалі інфармацыйныя матэр’ялы. Гэтая паездка стала новым імпульсам у нашым супрацоўніцтве, пасля таго, як Рада Еўропы даведалася і пра нашу праграму, і пра тое , што мы працуем не толькі з Беларуссю, але і з Азербайджанам, Малдовай, Украінай, Расіяй. Цяпер HELP плануе паглыбіць супрацоўніцтва з нашай праграмай і на 2013 год мы запланавалі ажыццяўленне дыстанцыйнага курсу праграмы HELP па крытэрах прымальнасці з выкарыстаннем онлайн-пляцоўкі Праграмы http://newlibrary.humanrightshouse.org, які змогуць прайсці нашы выпускнікі, дапоўніўшы сваю кампетэнцыю». Людміла Ульяшына адзначыла таксама, што запланаваныя і іншыя спецыяльныя мерапрыемствы для беларускай прававой супольнасці для таго, каб ізаляцыя у якой апынулася Беларусь не пацягнула за сабой тое, што юрысты застануцца ў баку ад развіцця права правоў чалавека”.

Самі ўдзельнікі візіта распавялі, што атрыманая інфармацыя аб функцыянаванні і кампетэнцыі органаў Рады Еўропы дала ўяўленне аб рэальнай магчымасці выкарыстання іх патэнцыялу для Беларусі.Так,удзельнік візіту Васіль Палякоў адзначыў, што мерапрыемства дапамагло сістэматызаваць веды, якія ўжо ёсць ва ўдзельнікаў: “ Навучальны візіт у Страсбург дазволіў разабрацца, як працуюць інстытуты Савета Еўропы, што робіцца для абароны правоў чалавека, якія механізмы маюцца. У плане сістэматызацыі ведаў аб міжнародных праваабарончых механізмах – гэта сур’ёзнае прасоўванне наперад.Найбольш значнай падзеяй стаў удзел у пасяджэнні Вялікай Палаты Еўрапейскага Суда, дзе змаглі не толькі ўбачыць, але і адчуць саму атмасферу судовага разбору, звязанага з абаронай правоў чалавека. Еўрапейскі Суд стварае мноства прэцэдэнтаў і наш удзел у яго працы – істотны стымул для вывучэння практыкі Суда”.

Асобна была адзначана таксама асаблівая значнасць сустрэч з прадстаўніком Венецыянскай Камісіі, заключэнні якой ўяўляюць асаблівую практычны цікавасць для Беларусі. Акрамя саміх удзельнікаў, гэта адзначыла і каардынатар праграмы “Міжнароднае права для абароны грамадскіх інтарэсаў”  у Беларусі Дзіна Шаўцова (на фота) : “Я думаю, што вельмі карысная была сустрэча з прадстаўнікамі Веніцыянскай камісіі, таму што гэта адзін з тых нешматлікіх органаў РадыЕўропы, які на сённяшні дзень мае адносіны з Канстытуцыйным судом Рэспублікі Беларусь і чые заключэнні могуць прынесці практычную карысць. Заключэнне Венецыянскай камісіі – гэта дакумент аўтарытэтны, публічны, на яго можна спасылацца, і для беларускіх юрыстаў гэта досыць сур’ёзная дапамога. Карыснай сустрэча была і ў прыкладным аспекце,бо для нямногіх юрыстаў і праваабаронцаў быў зразумелы механізм, якім чынам у Венецыянскую камісію трапляюць для атрымання заключэння тыя ці іншыя дакументы. І, вядома, для большасці ўдзельнікаў нашай групы моцным уражаннем было наведванне суда. Шмат хто казаў, што тое, пра што чыталі ў тэорыі, здавалася ім далёкім і недасягальным, асабліва ў дачыненні да Беларусі. Аднак калі яны пабывалі там і ўбачылі на свае вочы, тэорыя стала больш зразумелай, блізкай і рэалістычнай. І я веру, што неўзабаве мы ўбачым практычныя вынікі гэтай паездкі, я нават не сумняваюся ў гэтым”.

Таксама члены дэлегацыі прысутнічалі на публічных слуханнях справы «Вінтэр і іншыя супраць Злучанага Каралеўства» ў Вялікай Палаце ЕСПЧ. Заяўнікі, якія здзейснілі цяжкія злачынствы, былі асуджаныя на пажыццёвае зняволенне без права перагляду прысуду, што, на іх думку,  парушае артыкул 3 ЕКПЧ аб абароне правоў чалавека і асноўных свабодаў. Паводле гэтага артыкула, «ніхто не павінен падвяргацца катаванням або бесчалавечныя або прыніжаючыя годнасць звароту або пакаранню».Заяўнікі паставілі перад Судом пытанне аб тым, ці не з’яўляецца прызначанае ім пакаранне ў выглядзе пажыццёвага зняволення без права перагляду пытання аб вызваленні прыніжэннем чалавечай годнасці. Так, адзін з удзельнікаў адзначыў, што наведванне разбіральніцтва стала адным з важнейшых мерапрыемстваў падчас візіту: ” Вельмі запомнілася наведванне пасяджэння Вялікі палаты ЕСПЧ, асабліва ў святле разгледжанай там справы. Можна сказаць, што з’явілася “адчуванне” тэарэтычных ведаў па некаторых напрамках, атрыманых у працэсе навучання ў рамках дыстанцыйнага курса. ” Людміла Ульяшына таксама адзначыла, што прысутнасць на падобным судовым пасяджэнні натхніла удзельнікаў: «Гэта мерапрыемства – крок наперад для беларускіх юрыстаў. У сваіх справаздачах яны адзначылі, што ўпершыню адчулі: Еўрапейскі суд – гэта рэальна, гэта сапраўды рэальныя інструменты. Юрыстаў асабліва ўзрушыла тое, як сур’ёзна дзяржавы рыхтуюцца да слухання спраў – распрацоўваюць сваю канцэпцыю тлумачэнняў і звяртаюцца да пытанняў беспекі грамадства і такіх паняццяў, як чалавечая годнасць ці суразмернасць пакарання. Калі прадстаўнікі дзяржавы тлумачылі сваю пазіцыю, яны прадэманстравалі вельмі магутную канцэптуальную абарону. Але адвакаты ахвяры таксама магутна выступілі і ўжылі ў сваім выступе метад пераходу ад больш слабага аргумента да больш моцнага. Такім чынам, нашы адвакаты, якія вывучалі гэтыя метады ў нашым курсе на ўзроўні тэорыі, змаглі ўбачыць гэтыя тэхналогіі ў дзеянні “. Удзельнік візіту Уладзімір Букштынаў падрыхтаваў грунтоўны артыкул, у якім адзначыў важнасць і карысць візіту: “Па сведчаннях ўдзельнікаў, ўсе мерапрыемствы візіту мелі практычную карысць. Удзельнікі адзначылі, што атрыманая інфармацыя аб функцыянаванні і кампетэнцыі органаў Рада Еўропы дала ўяўленне аб рэальнай магчымасці выкарыстання іх патэнцыялу для Беларусі. Адмысловае ўражанне зрабілі слуханні ў Вялікай Палаце ЕСПЧ. Як адзначыў адзін з удзельнікаў групы, тое, што раней успрымалася як нешта далёкае і мала даступнае для беларускага юрыста, стала вельмі зразумелай рэальнасцю. Усіх натхнілі ўзровень і культура судаводства, логіка і пераканаўчасць пазіцый бакоў”.

***

“Міжнароднае права для абароны грамадскіх інтарэсаў” – адукацыйная праграма Сеткі Дамоў правоў чалавека для юрыстаў і праваабаронцаў. Праграма была распачатая некалькімі членамі Сеткі ДПЧ з мэтай навучання юрыстаў і праваабаронцаў міжнародным інструментам абароны правоў чалавека, садзейнічання імплементацыі міжнародных стандартаў права правоў чалавека ў нацыянальнай практыцы і забеспячэння лепшай абароны праваабаронцам і ахвярам парушэнняў правоў чалавека.У межах праграмы дзейнічаюць два праекты: “Імплементацыя дэ-факта міжнародных абавязацельстваў Рэспублікі Беларусь у галіне грамадзянскіх правоў і свабод” і “Дыстанцыйнае навучанне адвакатаў правам чалавека”.

Артыкулы па тэме

Беларусы назіралі за прэзідэнцкімі выбарамі ў Чэхіі

У Вільні быў прадстаўлены «Гендэрны лікбез»

Беларускія грамадзяне не атрымліваюць абароны ў нацыянальных судах і звяртаюцца ў Камітэт ААН