Даследаванне было выканана Цэнтрам еўрапейскай трансфармацыі па ініцыятыве Беларускага дома правоў чалавека ім. Барыса Звозскава пры экспертнай падтрымцы Цэнтра прававой трансфармацыі (Lawtrend) і Асамблеі няўрадавых дэмакратычных арганізацый Беларусі.
Нягледзячы на агульнае варожае асяроддзе для арганізацый грамадзянскай супольнасці ў Беларусі, праваабарончыя арганізацыі і ініцыятывы застаюцца вельмі актыўнымі, і іх лік працягвае расці (з 17 – у 2010 годзе да 25 – у 2013 годзе, хоць у асноўным яны не могуць атрымаць дзяржаўную рэгістрацыю праз палітыку, якая праводзіцца дзеючымі ўладамі). Ёсць зноў створаныя арганізацыі і ініцыятывы, якія не заўсёды маюць дастатковы вопыт і разуменне таго, як супрацоўнічаць, але яны гатовыя стаць эфектыўнымі членамі праваабарончай супольнасці.
Раней ужо вялася праца над першым сумесным праектам стратэгічнай канцэпцыі для беларускай праваабарончай супольнасці, які быў прыняты ў канцы 2011 года. Гэтая праца паказала, што ў праваабарончых арганізацый Беларусі часта адсутнічае стратэгічнае планаванне і не хапае разумення таго, як стратэгіі павінны быць рэалізаваны, хоць патрэба ў больш шырокім, цэласным падыходзе дзейнасці была дакладна вызначана. У 2013 годзе таксама была праведзена вялікая праца па вызначэнні сумесных стратэгічных планаў супрацоўніцтва для праваабаронцаў. У канцы 2015 года і пачатку 2016 года праваабаронцы выступалі з агульнымі стратэгічнымі заявамі пра сітуацыю ў краіне і неабходных агульных дзеяннях.
На дадзены момант замоўнік даследавання і яго партнёры зацікаўлены ў рэалізацыі новага этапу працы па развіцці стратэгічнага супрацоўніцтва паміж праваабарончымі арганізацыямі. Гэтае даследаванне з’яўляецца інструментам для аптымізацыі такой працы. Яно накіравана на выяўленне уяўленняў лідэраў праваабарончых арганізацый і ініцыятыў Беларусі па шэрагу пытанняў, такіх як: разуменне праваабарончай дзейнасці, праблемы ў сферы правоў чалавека ў Беларусі, праблемы і дасягненні ў супрацоўніцтве праваабарончых арганізацый, стратэгічныя прыярытэты для беларускага праваабарончай супольнасці, разуменне розных аспектаў праваабарончай этыкі і стаўленне да этычнаму самарэгулявання ў праваабарончай супольнасці.
Па ўзгадненні з заказчыкам, метадам даследавання было абранае анкетнае апытанне сярод лідэраў праваабарончых арганізацый і ініцыятыў. Выбарка арганізацый і ініцыятыў была складзена заказчыкам у адпаведнасці з яго мэтамі. Усяго было даследавана 30 арганізацый і ініцыятыў, даследчая каманда апытала 50 рэспандэнтаў. У адпаведнасці з зацверджанай метадалогіяй, у даследаванні ад кожнай арганізацыі павінны былі прыняць удзел па два рэспандэнта, якія займаюць у сваіх арганізацыях лідэрскія пазіцыі. Аднак, па розных прычынах (такіх, напрыклад, як: адмова аднаго з лідэраў ад удзелу ў апытанні, самавызначэнне рэспандэнтаў падчас апытання ў якасці прадстаўнікоў іншых арганізацый, адсутнасць другога лідэра ў арганізацыі), шэраг арганізацый у даследаванні быў прадстаўлены толькі адным рэспандэнтам. Палявы этап даследавання быў рэалізаваны ў перыяд: жнівень-кастрычнік 2016 года.
Шэраг пытанняў даследавання быў накіраваны на выяўленне і фіксацыю актуальнага стану беларускіх праваабарончых арганізацый: юрыдычнага статусу, часу існавання, памеру арганізацый і г.д. Хоць гэтыя пытанні тычыліся аб’ектыўных дадзеных, нельга казаць пра тое, што атрыманыя вынікі ў поўнай меры адлюстроўваюць стан сектара. Некаторая адноснасць вынікаў звязаная, у першую чаргу, з пэўнай абмежаванасцю сацыялагічных метадаў даследавання – з-за фактару суб’ектыўнага ўспрымання і прасторы для індывідуальных інтэрпрэтацый рэспандэнтамі фармулёвак пытанняў і варыянтаў адказаў. У гэтым даследаванні абмежаванні метаду накладваюцца і на аб’ектыўна неадназначнае становішча праваабарончых арганізацый у Беларусі, з прычыны чаго нават, здавалася б, аб’ектыўныя факты могуць па-рознаму інтэрпрэтавацца.
Тым не менш, мы лічым, што вынікі даследавання ў значнай ступені адлюстроўваюць сітуацыю і ўяўляюць сабой дадзеныя, на якія зацікаўленыя бакі могуць арыентавацца пры прыняцці рашэнняў.
Поўны тэкст даследавання можна спампаваць у раздзеле “Дакументы” ( з правага боку).
Documents:
