На канферэнцыю, арганізаваную ў межах праекта па дыстанцыйным навучанні адвакатаў і юрыстаў прававым механізмам абароны правоў чалавека, прыехалі пераможцы першага этапу навучання і выпускнікі папярэдняга цыкла адукацыйнага праекта Сеткі дамоў правоў чалавека.

Разам з запрошанымі на канферэнцыю журналістамі, праваабаронцамі, экспертамі з Азербайджана, Беларусі, Малдовы, Расіі і Украіны яны змаглі абмеркаваць пытанні аказання аператыўнай і дзейснай прававой дапамогі ахвярам парушэння права на свабоду слова, сходаў і асацыяцый.

Задоўга да пачатку канферэнцыі былі выбраны найбольш актуальныя пытанні для дыскусій, якія падчас канферэнцыі праходзілі ў фармаце «open space»: удзельнікі сумесна фармавалі спіс тэм для абмеркавання і размяркоўваліся па дыскусійных групах, што забяспечвала актыўны абмен інфармацыяй паміж прысутнымі на канферэнцыі. Гэта дапамагло аднавіць агульную карціну са станам і развіццём прававых інструментаў абароны права на свабоду слова, сходаў і асацыяцый ва ўсіх краінах-удзельніцах праекта. Удзел экспертаў і журналістаў дазволіў пачуць ацэнкі спецыялістаў і накіраваць дыскусіі ў практычнае рэчышча.

Па словах менеджара праграмы Сеткі дамоў правоў чалавека «Міжнароднае права для абароны грамадскіх інтарэсаў» Людмілы Ульяшынай (на фота), сустрэча адвакатаў і экспертаў з пяці дзяржаў-членаў СНД з’яўляецца не толькі важным этапам у замацаванні атрыманых ведаў ва ўдзельнікаў навучання, але і адначасова садзейнічае стварэнню супольнасці «адвакатаў правоў чалавека» і служыць як развіццю асобных прававых сістэм, так і павышэнню ўзроўню культуры правоў чалавека на ўсёй постсавецкай прасторы.

Выступаючы перад прысутнымі, Людміла Ульяшына адзначыла, што тэма канферэнцыі – «Свабода слова і асацыяцый: Ад тэорыі да практыкі» – важная для ўсіх краін, а не толькі для прававых сістэм краін былога Савецкага Саюза. Гэта абумоўлена тым, што згаданыя свабоды ўяўляюць сабой найважнейшыя каштоўнасці, якія забяспечваюць прастору для функцыянавання грамадзянскай супольнасці. Менавіта таму яны павінны мець гарантыі судовай абароны, заснаванай на прававых канцэпцыях і падыходах, распрацаваных юрыстамі, якія спецыялізуюцца ў гэтай галіне права, у тым ліку міжнародных і рэгіянальных органаў. І чым больш прафесійна будуць дзейнічаць адвакаты на нацыянальным узроўні, напрыклад, выкарыстоўваючы нюансы прававой канцэпцыі абароны свабоды слова, тым лягчэй будзе дзяржаве забяспечыць гарантыі рэалізацыі гэтага права.

«Вядома, што ажыццяўленне гэтага права, як і большасці іншых індывідуальных правоў і свабод, падлягае абмежаванням – без устанаўлення пэўных абмежаванняў, накіраваных на нарматыўнае рэгуляванне асобных правоў, дзяржава і не змагла б выканаць міжнародныя абавязацельствы і канстытуцыйныя гарантыі. У той жа час, небяспечна, калі дзяржава разглядае меры па ўсталяванні абмежаванняў у якасці асноўнай, калі не адзінай меры па рэалізацыі міжнародных нормаў права на нацыянальным узроўні. Параўнальна-прававы аналіз нацыянальнага рэгулявання на прадмет адпаведнасці стандартам з’яўляецца важным складнікам паспяховай абароны і выяўлення балансу паміж мэтай і сродкамі такіх абмежаванняў. Адвакаты могуць ужо ў працэсе абароны на нацыянальным узроўні паказваць, чаму тыя або іншыя абмежаванні з’яўляюцца непрапарцыйнымі альбо парушаюць сутнасць самога права», – распавяла Людміла Ульяшына.

З прывітальным словам да ўдзельнікаў звярнулася прадстаўнік Амбасады Каралеўства Нарвегія ў Расійскай Федэрацыі Андэрсэн Санд Хелен, якая адзначыла важнасць працы, якая праводзіцца Фондам дамоў правоў чалавека (Осла, Нарвегія) для аб’яднання намаганняў арганізацый грамадзянскай супольнасці, міжнародных і нацыянальных экспертаў па павышэнні ўзроўню прафесійнай падрыхтоўкі адвакатаў у галіне правоў чалавека.

На канферэнцыі таксама прысутнічаў прадстаўнік Нарвежскай місіі экспертаў у галіне вяршэнства права NORLAM Харальд Чарла (на фота), які адзначыў, што сама толькі магчымасць правядзення падобнай канферэнцыі з’яўляецца пазітыўнай тэндэнцыяй: «Той факт, што падобная канферэнцыя магчымая, што яе атрымалася арганізаваць і правесці, ужо ўсяляе надзею і з’яўляецца пазітыўным зрухам, таму што яшчэ некалькі гадоў таму ў гэтай частцы свету такая канферэнцыя не магла быць арганізаваная».

Удзельнікі падзяліліся адзін з адным ведамі аб выкарыстанні новых тэхналогій для павышэння кваліфікацыі і ўзроўню прафесійнай дзейнасці адвакатаў і юрыстаў. У якасці вядучых спікераў канферэнцыі выступілі супрацоўнікі Савета Еўропы і Еўрапейскага Суда па правах чалавека. Так, напрыклад, перад удзельнікамі выступіў прадстаўнік Еўрапейскага Суда па правах чалавека Васіль Лукашэвіч, які распавёў аб міжнародных стандартах, патрабаваннях і актуальных праблемах у галіне абароны свабоды слова. Таксама адбылася прэзентацыя праграмы Савета Еўропы HELP, у рамках якой выступілі каардынатар праграмы па Расіі Наталля Краўчук і кансультант Савета Еўропы па пытаннях дапушчальнасці скаргаў у ЕСПЧ Галіна Арапава. Праграма HELP, распачатая ў 2006 годзе, з’яўляецца адным з кампанентаў намаганняў, прыкладзеных Саветам Еўропы для забеспячэння пастаяннай эфектыўнасці ЕСПЧ і ўмацавання рэалізацыі ЕКПЧ на нацыянальным узроўні.

У рамках дыскусійнай панэлі прайшло абмеркаванне пытанняў узаемадзеяння праваабаронцаў, СМІ, навуковай супольнасці і адвакатаў. У часе канферэнцыі выступілі і журналісты, разабраўшы з удзельнікамі канкрэтныя справы і пытанні ўзаемадзеяння праваабаронцаў, СМІ, навуковай супольнасці ў сферы аказання прававой дапамогі ахвярам парушэння правоў на свабоду слова, сходаў і асацыяцый. Так, напрыклад, перад удзельнікамі выступілі журналіст Анатоль Цыганкоў, які прадстаўляе Цэнтр палітычных і сацыяльных даследаванняў Рэспублікі Карэлія, і рэдактар ​​часопісаў «Параўнальны канстытуцыйны агляд» і «Міжнароднае правасуддзе» Вольга Сідаровіч з прэзентацыяй гэтых выданняў. Таксама на канферэнцыі выступілі і адказалі на пытанні ўдзельнікаў прадстаўнікі адразу некалькіх няўрадавых арганізацый, якія ажыццяўляюць маніторынг медыя – Дамір Гайнутдзінаў, прававы аналітык міжрэгіянальнай праваабарончай арганізацыі «Агора», і Барыс Цімашэнка, які прадстаўляе Фонд абароны галоснасці.

Падкрэсліваючы важнасць абмену досведам паміж адвакатамі, юрыстамі, праваабаронцамі і журналістамі ў рамках канферэнцыі, Людміла Ульяшына адзначыла: «Абмен вопытам і ідэямі паміж журналістамі, адвакатамі і праваабаронцамі ў рамках гэтай канферэнцыі, безумоўна, вельмі карысны для таго, каб перайсці ад этапу крытыкі да этапу балансу – балансу дзяржаўных інтарэсаў і абароны правоў чалавека, балансу неабходнасці павагі судовай улады, але адначасова і павагі індывіда, які пры ажыццяўленні свайго права мае магчымасць звярнуцца да ўсіх цікавячых яго механізмаў абароны. І ў гэтым выпадку прафесійна падрыхтаваныя адвакаты з’яўляюцца апорай прававой дзяржавы».

***

Канферэнцыя была арганізавана Расійскім даследчым цэнтрам па правах чалавека і Фондам дамоў правоў чалавека (Нарвегія) у рамках праекта «Міжнароднае права для абароны грамадскіх інтарэсаў. Дыстанцыйнае навучанне адвакатаў і юрыстаў правам чалавека» пры падтрымцы Міністэрства замежных спраў Нарвегіі, Савета міністраў Паўночных краін, Нарвежскай місіі экспертаў у галіне вяршэнства права ў Малдове (NORLAM).

Праект «Дыстанцыйнае навучанне адвакатаў правам чалавека» арганізаваны ў рамках праграмы Сеткі дамоў правоў чалавека «Міжнароднае права для абароны грамадскіх інтарэсаў», што распрацаваная і рэалізуецца ў супрацоўніцтве з партнёрскімі арганізацыямі Фонду дамоў правоў чалавека.

Праект закліканы ўсталяваць сувязь паміж адвакатамі з краін СНД, падаючы ім з дапамогай Інтэрнэту адукацыйныя матэрыялы па правах чалавека, падрыхтаваныя міжнароднымі і нацыянальнымі экспертамі. Праект спрыяе намаганням па выкананні абавязацельстваў, прынятых у рамках Арганізацыі Аб’яднаных Нацый, Савета Еўропы і іншых міжнародных арганізацый, для аказання падтрымкі па выкананні абавязацельстваў у галіне правоў чалавека ў Садружнасці Незалежных Дзяржаў. Мэта праекта палягае ва ўзмацненні прасоўвання, абароны і захавання правоў чалавека ва ўмовах вяршэнства закона, умацавання патэнцыялу шляхам падрыхтоўкі кадраў юрыстаў, стварэння сетак і павышэння дасведчанасці ў дачыненні да прамога прымянення стандартаў правоў чалавека на нацыянальным узроўні.

Артыкулы па тэме

Л.Ульяшына: Парушэнні ў беларускай адвакатуры вядуць да сістэмных парушэнняў абароны правоў чалавека

Прэзідэнт Амерыканскай Асацыяцыі Юрыстаў выказаў заклапочанасць становішчам беларускай адвакатуры

Л. Ульяшына: "Універсальныя каштоўнасці і стандарты правоў чалавека будуць данесены да розных краін"