Юры Захаранка знік 7 траўня 1999 г. пры нявысветленых абставінах у Менску. Крымінальную справу распачалі паводле артыкулу «наўмыснае забойства», але так і не давялі да суду. З тае пары беларускія праваабаронцы ды актывісты не даюць грамадскасці ды ўладам забыцца на гэтую справу, а таксама падрымліваюць маці зніклага палітыка Ульяну Захаранка. Так, інтарэсы Ульяны Захаранка ў КПЧ прадстаўляе па даверанасці кіраўніца Беларускага дакументацыйнага цэнтра Раіса Міхайлоўская.
22 жніўня 2017 года Рэспубліка Беларусь прадставіла Камітэту па правах чалавека ААН інфармацыю па індывідуальным паведамленні Ульяны Захаранка, зарэгістраваным за №2991/2017, у якой указала, што ёю не былі вычарпаны ўсе даступныя сродкі абароны на нацыянальным узроўні.
Юрысты БДЦ, у сваю чаргу, падрыхтавалі пярэчанні на Каментары Рэспублікі Беларусь у дачыненні да індывідуальнага паведамлення У. Захаранка, у якіх паказалі, што яны з’яўляюцца неабгрунтаванымі і не могуць быць прыняты Камітэтам ААН па правах чалавека да ўвагі пры яго разглядзе.
У сваім індывідуальным паведамленні Ульяна Захаранка паказала ўсе прававыя сродкі, якімі спрабавала скарыстацца на нацыянальным узроўні для абскарджвання заяўленых парушэнняў сваіх правоў па артыкуле 14 Міжнароднага пакта аб грамадзянскіх і палітычных правах.
Так, 24 траўня 2016 года Ульяна Захаранка падала ў суд Кастрычніцкага раёна горада Мінска заяву аб аб’яўленні яе сына Юрыя Захаранкі памерлым. 30 мая 2016 года суддзя вынесла вызначэнне аб прыпыненні вытворчасці па справе.
15 чэрвеня 2016 года на паказанае вызначэнне Ульяна Захаранка падала скаргу ў судовую калегію па грамадзянскіх справах Мінскага гарадскога суда, якая сваім вызначэннем ад 1 жнiўня адмовіла ў задавальненні скаргі.
12 жніўня 2016 года судовыя пастановы Ульяна Захаранка і яе адвакат абскардзілі Старшыні Мінскага гарадскога суда, які адмовіў у задавальненні скаргі. А 7 кастрычніка 2016 года пастановы былі абскарджаны намесніку Старшыні Вярхоўнага Суда, які таксама адмовіў у задавальненні скаргі.
Такім чынам, да часу накіравання індывідуальнага паведамлення ў Камітэт ААН па правах чалавека Ульяна Захаранка ўжо вычарпала ўсе эфектыўныя сродкі прававой абароны, якія прадстаўляюцца законамі Рэспублікі Беларусь. «У адказ на довад ўрада аб тым, што не былі вычарпаныя ўсе ўнутраныя сродкі прававой абароны, у прыватнасці, не былі пададзеныя скаргі ў парадку нагляду Генеральнаму пракурору і Старшыні Вярхоўнага Суда, неабходна адзначыць, што зварот са скаргай у парадку нагляду не з’яўляецца унутраным сродкам прававой абароны, якое неабходна ў абавязковым парадку вычарпаць да звароту ў Камітэт, як гэта разумеецца ў Факультатыўным пратаколе да Міжнароднага пакту аб грамадзянскіх і палітычных правах», – падкрэсліваюць праваабаронцы з БДЦ.
Скаргу ў парадку нагляду нельга разглядаць як сродак прававой абароны, так як сама наглядная скарга аўтаматычна не ўзбуджае працэдуру яе разгляду. Заяўнік звяртаецца да службовай асобы (старшыня суда) з просьбай распачаць такую працэдуру, а менавіта прынесці пратэст, які разглядаецца калегіяльным органам – прэзідыумам суда. Разгляд скаргі ў парадку нагляду службовай асобай аднаасобна без адкрытых слуханняў таксама не дазваляе аднесці зварот з нагляднай скаргай да сродкаў прававой абароны.
У адпаведнасці з пунктам 2b артыкула 5 Факультатыўнага пратакола Камітэт не разглядае ніякіх паведамленняў, пакуль не пераканаецца ў тым, што аўтар вычарпаў ўсе наяўныя ўнутраныя сродкі прававой абароны. Разам з тым прававая практыка Камітэта прадугледжвае, што правіла вычарпання ўжываецца толькі ў той ступені, у якой гэтыя сродкі прававой абароны з’яўляюцца эфектыўнымі і даступнымі. У адпаведнасці са сваёй практыкай Камітэт зварот з нагляднай скаргай не разглядае ў якасці эфектыўнага сродку прававой абароны.
«Такім чынам, індывідуальнае паведамленне Ульяны Захаранкі супраць Рэспублікі Беларусь з’яўляецца прымальным, бо цалкам адказвае патрабаванням, выкладзеным у пункце 2 а) і b) артыкула 5 Факультатыўнага пратакола да Міжнароднага Пакту аб грамадзянскіх і палітычных правах», – адзначаюць юрысты БДЦ.
***
Варта адзначыць, што 30 жніўня праходзіў Міжнародны дзень ахвяраў гвалтоўных знікненняў. Для Беларусі тэма зніклых апанентаў рэжыму актуальная вось ужо амаль два дзясяткі гадоў.
Увосень 1999 г. бясследна зніклі колішні дэпутат Вярхоўнага Савету, былы віцэ-прэм’ер Віктар Ганчар і бізнесовец Анатоль Красоўскі. Яны выйшлі з лазні, і больш іх не бачылі.
У 2000 годзе ў менскім аэрапорце быў выкрадзены відэааператар Дзмітры Завадскі, які прыехаў сустракаць свайго сябра і калегу Паўла Шарамета.
Лёс зніклых не высветлены да гэтага часу. У якасці падазраваных фігуруюць сілавікі з ранейшага і цяперашняга атачэння Аляксандра Лукашэнкі — Уладзімер Навумаў, Віктар Шэйман, Юры Сівакоў, Дзмітры Паўлічэнка.
Артыкулы па тэме
